«رابرت کریز» عضو گروه فلسفه دانشگاه نیویورک از فیزیکدانان خواست ده آزمایش برتر جهان فیزیک را نام ببرند. برخلاف انتظار ما که آزمایشهای پیچیده توسط تیمهای برجسته دانشگاهها و مراکز تحقیقات صورت می پذیرد، ده آزمایش برتری که به عنوان زیباترین آزمایشهای فیزیک در طول تاریخ انتخاب شد، توسط ده فیزیکدان بسیار سرشناس انجام شده بود که دستیاران زیادی هم نداشتند. جالب‌تر این که آزمایشهایی که در فهرست زیباترین آزمایشهای فیزیک جای گرفتند نیازی به کامپیوترهای فوق پیشرفته بسیار مدرن نداشتند.
در عصری که ما زندگی می کنیم
آزمایشهایی که چشمان جهانیان را خیره می کند ازجمله آزمایشهایی که برای
یافتن توالی اجزای یک ژنوم، شکافتن ذرات ریز اتمی در شتابدهنده ها و تجزیه
وتحلیل ستارگانی که با ما میلیاردها سال نوری فاصله دارند نیاز به میلیونها
دلار سرمایه گذاری دارند و تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از ابزارهای
پیشرفته دراین آزمایشها ماهها به طول می انجامد.
«رابرت کریز» عضو گروه
فلسفه دانشگاه نیویورک در استونی بروک که مورخ آزمایشگاه ملی بروک هیون هم
هست، از فیزیکدانان خواست ده آزمایش برتر جهان فیزیک را نام ببرند. برخلاف
انتظار عصر ما که آزمایشهای پیچیده توسط تیمهای برجسته دانشگاهها و مراکز
تحقیقات صورت می پذیرد ده آزمایش برتری که به عنوان زیباترین آزمایشهای
فیزیک در طول تاریخ انتخاب شد توسط ده فیزیکدان بسیار سرشناس انجام شده بود
که دستیاران چندان زیادی هم نداشتند. ازهمه جالب تر این که این آزمایشهایی
که در فهرست زیباترین آزمایشهای فیزیک جای گرفتند نیازی به کامپیوترهای
فوق پیشرفته بسیار مدرن نداشتند. این لیست در مجله این ماه Physics World
به چاپ رسیده است . دراینجا به جای آن که به این آزمایشها به ترتیب رتبه
بپردازیم به ترتیب تقدم وتأخر زمانی انجام این آزمایشها، به این ده آزمایش
محبوب در فیزیک خواهیم پرداخت.
۱ـ اندازه گیری محیط زمین توسط اراتوستن رتبه هفتم را به دست آورد.
هنگام انقلابین [اصطلاح اخترشناسیSolstice] در ظهر روزی که آفتاب در شهر آسوان مصر هیچ سایه ای ندارد به گونه ای که نور خورشید قادر است به طور مستقیم به ته یک چاه برسد، موردتوجه اراتوستن ـ کتابدار شهر اسکندریه در سه قرن پیش از میلاد مسیح ـ قرار گرفت. اراتوستن در چنین روزی درست هنگام ظهر که در آسوان سایه وجود ندارد در شهر اسکندریه سایه را اندازه گیری کرد، چاره ای نبود جز این که زمین را کروی درنظر بگیرد. چون سایه در اسکندریه نسبت به خط عمود هفت درجه بود. محیط هردایره ۳۶۰درجه است براساس اندازه گیری اراتوستن میان اسکندریه وآسوان ۷درجه فاصله بود. [واحد اندازه گیری درآن زمان به جای متر «Stadium» بود] با سفر میان دوشهر اسکندریه وآسوان معلوم شد که فاصله آنها براساس واحد اندازه گیری Stadium، ۵۰۰۰ است. به این ترتیب هفت درجه از ۳۶۰درجه ۵۰۰۰ استادیوم اندازه گیری شده بود پس محیط زمین براساس محاسبات اراتوستن ۲۵۰۰۰۰استادیوم بود.
۲ـ آزمایش گالیله درمورد سقوط اجسام رتبه دوم را به دست آورد.
در
اواخر دهه ۱۵۰۰میلادی گالیلیو گالیله Galileo Galilei که کرسی استادی
دانشگاه پیزا را داشت دانش متعارف زمان خود را زیر سؤال برد . با انداختن
دو شیء از بالای برج پیزا که وزنشان برابر نبود نشان داد که شیءسنگین تر
زودتر از جسم سبک تر فرود نمی آید. اگر این کشف را در دوران ارسطو انجام
داده بود به قیمت شغلش تمام می شد.
3-آزمایش گالیله با گوی های غلتان برروی سطح شیب دار رتبه هشتم را به دست آورد.
دراین آزمایش گالیله ثابت کرد که مسافت با زمان به توان دو نسبت مستقیم دارد وسرعت [Velocity که با علامت اختصاری Vنمایش می دهند] در جریان آزمایش ثابت باقی می ماند.
4ـ انکسار نور با منشور توسط نیوتن رتبه چهارم را به دست آورد.
ایساک نیوتن درسالی به دنیا آمد که گالیله مرد. نیوتن فارغ التحصیل کالج تثلیث کمبریج (سال ۱۶۶۵) بود. این بار هم نیوتن دانش متعارف به جامانده از دوران ارسطو را زیر سؤال برد. تلقی مردم از نور خورشید مانند برداشت ارسطو بود ونور را خالص می دانستند. با وجودی که مردم رنگین کمان را دیده بودند. تا پیش از عبور نور از منشور وتجزیه آن به هفت رنگ حتی فکرش را نمی کردند نور متشکل از این رنگها باشد.
۵ـ آزمایش کاوندیش در مورد میله و پیچش رتبه ششم را به دست آورد.
از تئوریهایی که نیوتن در مورد گرانش داده بود یکی این بود که نیروی جاذبه میان دوجسم رابطه مستقیم با جرم به توان دو و رابطه معکوس با فاصله به توان دو دارد. در قرن هجدهم، هنری کاوندیش برای اندازه گیری قدرت گرانش آزمایشی انجام داد او یک میله چوبی دومتری که به دوسر آن دوکره فلزی نصب شده بود انتخاب و با سیم این میله چوبی را آویزان کرد. با همین وسایل ساده کاوندیش موفق به اندازه گیری ثابت گرانشی gravitational Constant شد. این آزمایش زمینه اندازه گیری جرم زمین هم بود.
۶ـ آزمایش تداخل ـ نور یانگ مقام پنجم را به دست آورد.
همه
تئوریهای نیوتن درست از آب درنیامد. او می گفت نور از ذرات تشکیل شده است و
به صورت موج منتشر نمی شود. در سال۱۸۰۳ توماس یانگ، درصدد برآمد به اثبات
برساند نحوه حرکت پرتوهای نور به صورت موج است. او در پنجره سوراخی ایجاد
کرد، همه پنجره ها را به دقت با پوششی ضخیم پوشاند بعد از یک آیینه برای
تغییر جهت پرتویی از نور که از طریق این سوراخ وارد می شد، استفاده کرد با
استفاده از یک کارت که عرض آن یک میلیمتر بود جلوی نیمی از سوراخ را گرفت
در نتیجه به توالی نوارهای سایه و روشن مشاهده کرد، این پدیده در صورتی
قابل توضیح است که پرتوهای نور مانند امواج در یکدیگر تداخل ایجاد کنند.
بعدها این آزمایش را با دوسوراخ انجام دادند و نتیجه واضح تری به دست آمد.
۷ـ آزمایش پاندول فوکو رتبه دهم را به دست آورد.
دانشمندان سال پیش پاندولی را به قطب جنوب بردند و مهر صحت بر آزمایش زدند که در سال۱۸۵۱ توسط ژان برنارد لئون فوکو با یک پاندول آهنی ۳۰کیلوگرمی آویزان از گنبد پانتئون انجام شد. فوکو به گوی یک پاندول سوزن گرامافون وصل کرده بود و روی زمین زیر گوی حلقه ای از شن های مرطوب قرار داد. در مقابل حیرت همه نشان داد که با وجودی که حرکت پاندول به جلو و عقب هدایت شده بود اما پاندول حرکتی دوار انجام داد. یعنی در واقع کف پانتئون در حال گردش بود و یا به عبارت بهتر زمین در حال چرخیدن حول محور خود بود. در پاریس هر ۳۰ساعت پاندول در جهت عقربه های ساعت یک دور را کامل می کند. در نیمکره جنوبی این گردش در خلاف جهت عقربه های ساعت است. همانطور که دانشمندان معاصر نشان داده اند در قطب جنوب دوره گردش کامل پاندول ۲۴ساعت است.
۸ـ آزمایش قطره روغن میلیکان رتبه سوم را به دست آورد.
قرنها
بود که دانشمندان الکتریسیته را چه در مورد رعد و برق چه الکتریسته ساکن
ناشی از تماس برس با موی سر مشاهده کرده بودند. در سال۱۸۹۷ تامسون فیزیکدان
بریتانیایی پایه گذار این دانش شد که الکتریسیته از ذراتی به نام الکترون
که بار منفی دارند تشکیل شده است. رابرت میلیکان آمریکایی در سال۱۹۰۹ موفق
به اندازه گیری بار منفی در الکترونها شد. برای این کار از چندوسیله ساده
استفاده کرد. با استفاده از افشانه هایی که ادکلن را به صورت افشانه درمی
آورند روغن را در یک محفظه شفافی افشاند که دوطرف آن به دوسر یک باطری متصل
بودند. به این ترتیب یک سر محفظه مثبت و سردیگر آن منفی بود.
زمانی که
نیروی گرانش با نیروی جاذبه الکتریکی که قطرات روغن باردار را به سمت خود
می کشید برابر می شد قطره در میان آسمان و زمین معلق می ماند. در واقع در
حالت عادی این قطره به خاطر نیروی گرانش بایدپایین می افتاد اما در اثر
نیروی جاذبه الکتریکی در حال حرکت به سمت قطب مخالف بود چون دونیرو برابر
شدند این قطره روغن از حرکت بازایستاد. با همین وسایل ساده میلیکان موفق به
اندازه گیری بار الکتریکی یک الکترون شد.
۹ـ آزمایش کشف هسته توسط رادرفورد مقام نهم را کسب کرد.
در
سال۱۹۱۱ را در فورد و همکارانش با بمباران یک لایه بسیار نازک طلا با
ذراتی به نام آلفا متوجه این حقیقت شدند که درصدی از این ذرات منحرف و
درصدی درست در جهت مقابل بازمی گردند به این ترتیب رادرفورد موفق شد مدل
قدیمی آرایش هسته و الکترون را که به «مدل کیک آلو» معروف بود به چالش
بکشاند.
10ـ آزمایش ماکس پلانک و تئوری کوانتوم رتبه اول را کسب کرد.
در
مورد نور نه حق به جانب نیوتن بود ونه یانگ نه می توان نور را فقط ذرات
فوتون دانست و نه امواج. در اوایل قرن بیستم ماکس پلانک و بعد آلبرت
انیشتین نشان دادند که نور به صورت بسته های بسیار کوچکی منتشر و جذب می
شود که به آن فوتون می گویند. در عین حال آزمایشهای دیگر هم موجی بودن حرکت
نور را به اثبات می رسانند.
برای اثبات در اینجا به جای آزمایش از
سوراخ یانگ و پرتوهای نور از پرتوهای الکترون استفاده میشود. ذرات، براساس
قوانین کوانتومی، پدیده ای شبیه به نور در آزمایش تداخل یانگ از خود برجای
می گذارند اگرچه این آزمایش در سال۱۹۶۱ توسط کلاوس جانسون از توبینگن انجام
شد اما در این سالها دیگر یافته های دانش به قدری زیاد و گسترده شده بود
که دیگر نمی توانست نامهایی ابدی مثل نیوتن و انیشتین در اذهان مردم دنیا
بیافریند.
منبع: وبلاگ تخصصی فیزیک جامدات
موضوع: متفرقه
یکی از اصول مهم مدیریت زمان اصل 20 - 80 است، یعنی از %20 زمان برای انجام %80 کارهایت استفاده کن. موفقیت در مدیریت صحیح زمان در تحصیل دانش، وابسته به تشخیص کارهای مهم است. در این مقاله قصد داریم تا تعدادی از راهکارهای مدیریت زمان را به شما معرفی کنیم.
از نظر مدیریت زمان کارها به چند دسته تقسیم می شوند:
۱- کارهای مهم و فوری: این کارها خود به خود انجام می گیرد.
۲- کارهای مهم و غیر فوری: این دسته کارهایی هستند که افراد موفق و ناموفق را از هم جدا می کنند و معمولا افراد ناموفق آن را به تعویق می اندازند.
۳- کارهای فوری و غیر مهم: این کارها در جهت اهداف انسان نیستند اما انجام می شود.
۴- کارهای کم اهمیت و غیر فوری: بعضی افراد به خاطر ناتوانی در انجام کارهای مهم و فوری ( گاهی برای تفنن و گاهی برای فرار از تمرکز حواس ) خود را به این کارها سرگرم می کنند.
موفقیت در مدیریت صحیح زمان وابسته به انتخاب بین کارهای مهم و غیر مهم است، پس برای موفقیت تحصیلی:
۱- از کارهای غیر مهم صرف نظر کنید
۲- کارها را اولویت بندی کنید.
۳- راهزنان وقت را بشناسید.
۴- راههای ایجاد وقت را یاد بگیرید.
راهزنان وقت:
۱- صحبتهای کم اهمیت
۲- میهمانان ناخوانده
۳- مطالعه مطالب کم اهمیت و غیرضروری
۴- روشهای غیر صحیح و عادات نادرست مطالعه
۵- تلفنهای مزاحم و غیر ضروری
۶- نداشتن انضباط کاری
۷- سستی و بی ارادگی در تصمیم گیری
۸- دوباره کاری
۹- ناتوانی «نه» گفتن به خواسته‌های نابجا
۱۰ - نداشتن تمرکز حواس
۱۱- عادت امروز و فردا کردن
۱۲- ترس از شکست
راههای ایجاد وقت:
۱- زنده کردن وقت مرده ( مثل زمانهایی که در انتظار هستیم، زمانی که در اتوبوس می گذرد و ... )
2- انجام کارها به طور همزمان
3- تنظیم کردن وقت خواب
4- کنترل بیشتر روی وقت تفریح
5- نه گفتن به درخواست‌های غیر مهم
6- عقب انداختن کارهای غیر مهم
منبع: کتاب مدیریت زمان
موضوع: رموز موفقیت
این مقاله که به قلم یکی از مشاوران تحصیلی نگارش یافته‌است، راهکارهایی را برای نیل به موفقیت تحصیلی پیشنهاد می‌کند.
توجه داوطلبان کنکور را به مطالعه‌ی این مقاله جلب می‌کنیم.
راهنمایی کمک می کند که فرد خود را بهتر بشناسد استعدادها علایق و مشکلات اجتماعی خود را درک کند. راهنمایی به دانش آموز کمک می کند تا آگاهی های لازم در زمینه فرصت های تحصیلی و حرفه ای خود کسب و از آنها استفاده کند. راهنمایی به فرد کمک می کند تا خود و محیطش را شناخته و از امکانات موجود حداکثر بهره برداری را بنماید و در گزینش رشته تحصیلی و شغل مناسب اقدام کند.
نقش راهنمایی ایجاد سازگاری است و به دانش آموز کمک می کند تا خود را با زندگی و مدرسه سازگار سازد. به طور خلاصه راهنمایی تسهیل کننده (آسان کننده) رسیدن به هدف های تعلیم و تربیت است که کمک می کند دانش آموز خود و محیطش را بهتر بشناسد و به طور رضایت بخشی خویشتن را با زندگی و مدرسه سازگار نماید.
مشاوره
راهنمایی شامل خدمات متنوعی است که “مشاوره” یکی از آنهاست. در حقیقت مهمترین خدمت راهنمایی مشاوره است. هنگامی که دچار مشکلی می شوید بی درنگ می توانید به مشاورتان مراجعه کنید. البته قبلا درباره یک مشاور خوب تحقیق کنید. می توانید از معلمتان بخواهید که یک مشاور خوب به شما معرفی کند. اگر چه ممکن است در بسیاری از مدارس افرادی به اسم “مشاور” باشند ولی شما بیشتر می توانید از آنها برای پیداکردن یک مشاور خوب در مراکز مشاوره و راهنمایی که در اکثر شهرها وجود دارد کمک بگیرید. چون اول آنکه به علت تعداد بسیار زیاد دانش آموزان در مدارس شاید مشاور مدرسه نتواند وقت مناسبی را به شما اختصاص دهد. دوم آنکه ممکن است تخصص کافی در زمینه مشاوره نداشته باشد.
در انتخاب مشاور دقت کافی مبذول دارید و حتما مشاوری انتخاب کنید که به ارزشها و باورهای دینی متعهد باشد. در اینجا هرگز مشاوران غرب زده و غیرمذهبی که بازگوکننده تجربه های به بن بست رسیده غربیها هستند توصیه نمی شود. هنگامی که به مشاورتان مراجعه می کنید او با شما شروع به صحبت (مصاحبه) می کند سعی کنید با مشاور ارتباط برقرار نمایید. مشاور هرگز به اسرار و رازهای شما کاری ندارد فقط تا حدی که به شما کمک می تواند از آنها مطلع شود. مشاور درباره شخصیت شما قضاوت نمی کند و برای شما به عنوان یک انسان ارزش و احترام قائل است.
مطالعه برتر
یکی
از علل ناکامی های تحصیلی روش نادرست مطالعه است. عوامل زیادی برای موفقیت
در تحصیل وجود دارد که می توان از عوامل مهمی همچون معلم ماهر و کارآزموده
پشتکار و جدیت محیط مناسب خانوادگی و... نام برد. در بسیاری از موارد همه
شرایط تا حدی قابل قبول است اما دانش آموز (فراگیر) روش های صحیح مطالعه را
نمی داند.
شاید بعضی دانش آموزان گمان کنند با زیاد مطالعه کردن از بقیه موفق تر خواهند بود ولی از سویی به درست مطالعه کردن بی توجه می باشند.
بعضی
دیگر گمان می کنند که با بی خوابی کشیدن می توانند در تحصیل موفق باشند.
اما این گروه هم اشتباه می کنند در اینجا برای تاکید و اهمیت روش های برتر
مطالعه دوباره باید خاطر نشان کنیم که:
بسیاری از ناکامی ها (در تحصیل)
به خاطر بد مطالعه کردن و ندانستن اصول و روش های مطالعه درست است.یکی از
مهمترین چیزهایی که هر دانش آموز باید بداند آن است که روش مطالعه و
یادگیری هر درسی ممکن است با درس دیگر متفاوت باشد. شما باید از معلمتان
بخواهید که روش مطالعه درسی را که تدریس می کند. به شما بیاموزد.
در
این فصل ابتدا نکته هایی کلی عنوان می شوند که شما را در “مطالعه برتر”
یاری خواهند کرد. بخشی از این مطالب از کتاب “کلیدهای طلایی برای موفقیت
تحصیلی” انتخاب شده است که برای تاکید بیشتر و به دلیل اهمیت بسیار بعضی
مطالب در قالبهای گوناگون تکرار شده است و سپس به طور اصولی مطالبی را
عنوان خواهیم کرد که یقینا با مطالعه مستقیما ارتباط دارد و دانستن این
مطلب شما را در مطالعه برتر کمک خواهد کرد. مطالبی درباره آموختن “تنظیم
پاراگراف” تحت عنوانهای “خواندن و نوشتن” “ساختار یک پاراگراف (بند)”
“روایت” “توصیف” “توضیح یا مثال و تصویر” “علت و معلول” “دسته بندی” “تشابه
و تباین (مغایرت) “ترکیبات” و به دنبال آن مطالبی درباره خواندن توام با
فهمیدن با عنوانهای “خواندن و فهمیدن” “سرعت تشخیص کلمه” “سرعت درک کلمه”
“سرعت درک جمله” “خواندن برای اطلاعات دقیق” “سطحی خوانی” “نگاه اجمالی” و
“متن خوانی”
نکاتی برای مطالعه برتر
در
مطالعات خود باید تنوع ایجاد کرد و به طور مثال اگر قرار باشد ساعاتی را
صرف مطالعه نمود نباید همه وقت را برای انجام یک کار صرف کرد. کمی از وقت
را باید به مرور مطلب دیگری گذراند یا مختصری درباره آینده برنامه ریزی
نمود و کمی مطالعه آزاد داشت. کمی تنوع به همان خوبی استراحت کردن است. اگر
فکر انسان فعالیتهای متنوعی داشته باشد کارآیی بیشتری خواهد داشت تا آن که
برای مدتی طولانی به کاری یکنواخت بپردازد.
همیشه باید مطلب و
یادداشتی مهم به همراه داشت که همه جا بتوان از آن بهره برد بسیار مفید است
که یک کتاب جیبی یا کارتی شامل مطالب کلیدی که می خواهیم آن را فرا گیریم
به همراه داشته باشیم. مکان یادگیری جایی است که انسان آنجا هست یعنی اگر
همه جا مطلبی به همراه نداشته باشیم بهانه خوبی برای یاد نگرفتن داریم.
وقتی
به تنهایی مطالعه می کنیم این امکان وجود دارد که ساعتها پشت میز بنشینیم
بدون اینکه فراگیری چندانی داشته باشیم. زمانی که عضو یک گروه فعال
مطالعاتی باشیم امکان “در رویا رفتن” به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.
در
مطالعه نباید کمال گرا بود به این معنی که در یاد گرفتن مطلبی نباید خیلی
وسواس داشته باشیم یا وقت بسیار زیادی را به یاد گرفتن مطلبی اختصاص دهیم
که هر قدر آن را مطالعه می کنیم از توانایی خود نسبت به درک آن اطمینان
حاصل نکنیم. کمال گرایان اغلب به دلیل انجام دادن کامل تعداد کمی از کارها
در نهایت با انباشته شدن کارهای مهم مواجه می شوند. کاری که امروز غیرممکن
به نظر می رسد ممکن است پس از مدتی (هنگامی که اطلاعات و تجربیات لازم در
جهت سازماندهی روش انجام کار به دست آید) امری بسیار آسان تلقی شود. خطر
واقعی پافشاری در انجام یک کار ردیف شدن بقیه کارهای انجام نشده است که در
همان زمان در حال انباشته شدن هستند. زمان را به تفکر درباره مطالعه نباید
تلف کرد. افراد باهوش به تدابیر بسیار پیچیده اجتناب از مطالعه مانند موارد
ذیل آشنا هستند:
تمیزکاری مرتب کردن و تظاهر به این که قبل از مطالعه انجام دادن آن کارها لازم است.
انجام دادن کارهای کوچک و آسان به عنوان راهی برای به تاخیر انداختن شروع یک کار مهم و بزرگ.
پیدا کردن فعالیتهای جایگزینی
باید
از کنار موانع رد شد. هنگامی که مطلبی می رسیم که چیزی درباره آن نمی
دانیم نباید متوقف شویم. بلکه باید آن را مانند جزیره کوچکش پشت سر
بگذاریم. باید موضوع بعدی را مطالعه نمود شاید ساده تر بیان شده باشد. ممکن
است پس از این که به چند موضوع و مطلب تسلط پیدا کردیم آن مشکل خود به خود
حل شود. انسان نباید خود را به روش مطالعاتی که به طور اتفاقی برگزیده است
محدود نماید. برای انجام کارهای مختلف به کارگیری روشهای متفاوت سودمند
است. آزمون روشهای مختلف باعث به وجود آمدن تنوع و جذابیت در فعالیت های
تحصیلی می شود. جعبه ابزاری از روشهای گوناگون یادگیری باید فراهم آورد.
هر
قدر روشهای مختلفی که برای یادگیری مورد آزمایش قرار می دهیم بیشتر باشد
بهتر می توان تصمیم گرفت که کدام یک از فنون بیش از بقیه مناسب انجام کاری
خاص در موقعیتی خاص می باشد. انتخاب بهترین روش برای انجام کارهای مختلف
مهارت بسیار مفیدی در جهت پیشرفت است. به این معنا که انسان به سرعت می
تواند خود را با موقعیت ها و شرایط جدید وفق دهد.
باید کاری کنیم که هر صفحه از یادداشتهایمان با صفحات قبل فرق داشته باشد. این باعث می شود که هر صفحه در خاطرمان بماند. تمام صفحه را نباید پر کنیم بلکه باید جای خالی برای اصطلاحات بعدی و مطلب اضافی قرار دهیم.
خواندن مفید با استفاده از قلم
باید در حال مطالعه نکات مهم را در کنار صفحات یادداشت کرد و با استفاده از ماژیک یا شبرنگ قسمت های مهم را مشخص کرد. این موضوع به ما این امکان را می دهد تا به طور مستمر با مطالب کتاب ارتباط داشته باشیم.
باید در حالی که مطالعه می کنیم سوالاتی مطرح کرده و بنویسیم که موجب می شود بعدها در آن مورد خود را بیازماییم
حتما باید در حال مطالعه خلاصه برداری کرد. خلاصه نویسی مهارت بسیار سودمندی است که با تمرین پیشرفت می کند. مهارت یافتن در خلاصه نویسی به انسان کمک می کند تا حجم مطلبی که می خواهد یاد بگیرد کمتر شود. این مهارت خود به خود انسان را به تصمیم گیری راجع به موارد مهم و غیرمهم وادار می سازد و موجب جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی که صرف مطالعه بی نتیجه و سرسری می گردد میشود.
وضو داشتن به هنگام مطالعه باعث شادابی جسم و روح انسان و تمرکز حواس می شود. خواندن دعای مطالعه قبل از شروع کار می تواند ثمربخش باشد:
«اللهم اخرجنی من ظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم. اللهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین.»
«پیش مطالعه» بسیار مهم است. نباید فراموش کرد که حتی اگر پیش مطالعه خیلی سطحی هم باشد باید آن را انجام داد.
نت برداری نوشتن نکات اساسی و مشخص کردن مطالب مهم بسیار مفید است که ما را در مرور سریع یاری خواهد کرد.
تکرار مرتب مطالب آموخته شده به صورت روزانه هفتگی و... فوق العاده مفید است. با تکرار مرتب باید مطالب را طوری در ذهن خود جا دهیم تا هرگز فراموش نشوند (جزیی از حافظه بلندمدت ما را تشکیل دهند).
چند دقیقه مطالعه پس از کلاس اگر از پیش مطالعه پر اهمیت تر نباشد کم اهمیت تر نخواهد بود. باید تجربه های شخصی خود برای مطالعه بهتر کمک بگیریم. البته تجربه هایی که ثمربخش بوده اند. مواردی همچون مکان مطالعه روشن بودن فضای مطالعه جریان هوای تازه استراحت در بین مطالعه و غیره بسیار مهم است اما باید به این نکته توجه کرد که نباید خیلی در مورد آنها دچار وسواس شد. برای مطالعه در همه شرایط چه آرام و ساکت و چه شلوغ و پر سر و صدا باید تمرین کنیم. زیرا در بعضی از مواقع ناچار به مطالعه در این شرایط خواهیم بود. داشتن طرح و برنامه در مطالعه بسیار ثمربخش است. البته برنامه ای قابل اجرا انعطاف پذیر و در حد توان. بهتر است طرح ها و برنامه های مطالعاتی را به اطرافیان بگوییم تا در انجام آنها بیشتر تلاش کنیم.
خواندن و فهمیدن
خواندن یک مهارت ضروری برای دانشجویان نه تنها به عنوان یک منبع دستیابی به اطلاعات بلکه به عنوان یک فعالیت تفننی می باشد. البته خواندن باید همراه با درک باشد وگرنه نتیجه دستیابی به اطلاعات را نخواهد داد. برای خواندن با درک خواننده باید اطلاعات را از طریق فرآیندهای معین جمع آوری کند. به گفته دیگر درک استنباط معنی از موارد چاپی را ایجاب می کند. جهت استنباط معنی از یک متن خواننده ابتدا باید کلمات اصطلاحات تعابیر و جملات را بفهمد.
علاوه بر خواندن همراه درک خواندن باید همراه با سرعت باشد. خواننده ای که هر بار کلمه ای را به تنهایی می خواند و روی آن متمرکز می شود یک کندخوان است. بنابراین او خواننده غیرکارآ است ولو این که با فهم بخواند. در حقیقت یک کندخوان روی هر کلمه برای تشخیص عناصر ساختاری اش توقف یا مکث می کند. چنین خواننده ای تقریبا 8 ـ7 مکث در هر سطر صفحه با اندازه متوسط انجام می دهد در حالی که یک خوانند متوسط تقریبا 5 ـ4 و یک خواننده تندخوان تقریبا 3 ـ2 مکث برای چنین سطری خواهد داشت. یعنی در هر مکثی که تقریبا یک چهارم ثانیه طول می کشد تندخوان دو تا چهار کلمه ولی کند خوان فقط یک کلمه می خواند. تندخوان در حدود ششصد تا هزار کلمه در دقیقه متوسط خوان تقریبا سیصد تا چهار صد کلمه و کند خوان صد و پنجاه تا دویست کلمه در دقیقه می خوانند. به تعبیر دیگر آهسته خوان چهار دقیقه متوسط خوان دو دقیقه و تند خوان صرفا یک دقیقه برای خواندن یک عبارت معمولی از یک متن (در صورتی که کلمات و ساختارهای مشکل نداشته باشد) نیاز دارد.
اضافه بر این کندخوان میدان دید محدودی دارد. میدان دید به محیطی که در آن لغات بطور واضع قابل دیدن هستند گفته می شود. کندخوانها از کلمه ای به کلمه دیگر می روند در حالی که روی هر کلمه مکث می کنند. از طرف دیگر تندخوانها میدان نگرش بزرگی دارند که در آن می توانند چندین کلمه را در یک زمان بخوانند. آنان صرفا میدان نگرش وسیع ندارند بلکه نگرشی هم به پیرامون دارند. یعنی می توانند کلمات در زوایا و پیرامون میدان دیدشان را ببینند. البته کلمات پیرامون دید را به روشنی نمی توانند ببینند اما جهت تکمیل و حدس معنای آن ها می توانند بقدر کافی کلمات را ببینند.
اخیرا متذکر شدیم که خواندن باید به درک منتهی شود و فهم باید ملازم سرعت باشد به منظور این که خوانندگان با فهم و سرعت بخوانند باید مراحل زیر را طی کنند.
1 ـ سرعت تشخیص کلمه.
2 ـ سرعت درک معنای کلمه
3 ـ سرعت درک جمله.
4 ـ سرعت فهم پاراگراف که عبارت است از:الف ـ خواندن پاراگراف برای مفهوم اصلی یعنی گذرخوانی.
ب ـ خواندن پاراگراف برای آگاهیهای ویژه یعنی خواندن پژوهشی.
ج ـ خواندن پاراگراف برای جزئیات و درک کامل: یعنی خواندن به منظور اطلاعات دقیق (دقیق خوانی)5 ـ سرعت درک مطلب متن.
سرعت تشخیص کلمه
تشخیص کلمه یک قسمت اساسی جریان خواندن است. خواننده کلمه را به تمامی بدون ملاحظه اجزایش باید بشناسد. او به اولین و آخرین حرف هر کلمه باید توجه کند بجای این که همه حرفهای کلمه را یکی یکی ملاحظه کند. در واقع خواننده ابتدا حرف آغازین و سپس آخرین حرف کلمه را جهت فهم کلمه به عنوان یک کل می بیند. در حالی که خواننده به کلمه به عنوان یک واحد توجه دارد باید تفاوت بین آن کلمه و کلمه ای که شباهت زیاد به آن دارد بفهمد. یک کلمه ممکن است کاملا شبیه دیگری باشد با این وجود در این تشابه ممکن است ویژگی خاصی وجود داشته باشد که کلمه ای از دیگری تفاوت یابد. مثلا او “حسن” را به تمامی تشخیص می دهد اما در همان زمان باید بداند که تفاوتی بین “حسن” و “حسین” وجود دارد. شاید خواننده در اولین نگاه هر دوی آنها را همانند ببیند ولی بعدا با یک تمرکز کوچک روی دو کلمه او خواهد توانست (ی) زیادی در دومی را ببیند. البته وی لزوما هر حرف را تمیز نمی دهد. او به آسانی می تواند بین دو کلمه با نگاه کردن به آنها به دقت و سرعت تمایز قایل شود.
تشخیص کلمه باید همراه با سرعت باشد و گرنه به فعالیت حرف یابی تبدیل خواهد شد. اگر خواننده ای بیش از یک هشتم ثانیه زمان برای پرداختن به کلمه ای مصرف کند به احتمال زیاد وی با شیوه حرف یابی حرکت می کند. به منظور آموزش سریع خوانی خواننده باید نگاهش به کلمات محدودیت زمانی معین داشته باشد.
خواندن پژوهشی
خواندن پژوهشی (Scanning) نوعی فن سریع خوانی است که برای تعیین اطلاعات مخصوصی نظیر تاریخ تولد، درجه حرارت، جایگاه و غیره بکار می رود. در اجرای خواندن پژوهشی خواننده نیازی به خواندن همه سطرها ندارد. او از سطرها و صفحه ها به منظور یافتن اطلاعات ویژه ای که در جستجوی آنهاست به سرعت عبور می کند. خواننده هر نوع اطلاعاتی را به استثنای قسمتهای معینی که در پی آنهاست جمع آوری نمی کند. برای این که خواننده خواندن پژوهشی را با مهارت و بطور موثر انجام دهد مراحل زیر پیشنهاد می‌شوند:
1 ـ ابتدا خواننده برای این که بفهمد آیا آگاهیهای مورد نظر در متن موجود است یا نه به عنوان پاراگراف نگاه کند. احتمالا اطلاعات ویژه در تیتر پاراگراف نشان داده شده باشد. اگر نباشد خواننده باید آنها را در پاراگراف جستجو کند.
2 ـ خواننده باید سطرها را نگاه کند بدون این که آنها را بخواند باید اطلاعاتی را که می خواهد جستجو نماید.
3 ـ سپس خواننده باید آگاهیهای مورد نظر را تشخیص بدهد و بفهمد.
دقیق خوانی
دقیق خوانی یا خواندن برای اطلاعات دقیق به معنای خواندن برای درک کامل است.
مطالعه
برای چنین هدفی جریانی است که در آن خواننده اطلاعات درست متن را برمی
گزیند و گردآوری می نماید. این نوع خواندن لازمه اش اینست که خواننده
مفاهیم استنباطها و دلالتهای جملات در پاراگراف را بفهمد به علاوه خواننده
باید معانی غیرمستقیم را بخوبی معانی مستقیم کلمات درک کند.
مراحل خواندن به منظور اطلاعات دقیق عبارتند از:
1 ـ یافتن مفهوم اساسی با خواندن اولین و آخرین جمله پاراگراف و نگاه گذرا به بقیه.
2 ـ گزینش آگاهیهای جزئی مهم پاراگراف جهت دستیابی به اطلاعات دقیق.
3 ـ مبادرت به طرح کردن سئوالات و جواب گفتن به آنها در خلال مطالعه پاراگراف با درکی کامل.
4 ـ دنبال کردن همه زوایای پاراگراف بطور کامل جهت درک آن.
5 ـ تقسیم بندی و سازماندهی عناصر در ذهن خود برای درک مفاهیم پاراگراف.
6 ـ هنگام خواندن پاراگراف به نتایج کلی دست یافتن.
7 ـ توانایی برای فهم نقشه های ترسیمی به منظور درک پاراگراف.
8 ـ فهم لغات. جملات و تعابیر راهنما جهت درک همه پاراگراف و بدست آوردن مفهوم درست.
منبع: باشگاه اندیشه
موضوع: اضطراب
نیما شایان
دانشگاه و رسانه در برابر "جُنگ خروج از ایران" که به واسطه تبلیغات وسیع دانشگاههای آمریکایی، انگلیسی و کانادایی و شعب آنها در کشورهای همجوارمان در شبکه های بیگانه ماهواره ای فارسی زبان رقم خورده است چه حرفی برای گفتن دارند.
به گزارش خبرنگار مهر، دکمه را فشار می دهد و روشن می کند. انتخابهایش زیاد است، انبوه شبکه ها با زبان های مختلف پیش رویش قرار می گیرند. در خوشبینانه ترین حالت فقط بر زبان فارسی تسلط دارد. شبکه های فارسی زبان را بالا و پائین می کند. موزیک‌های مبتذل لوس آنجلسی، گفتگو با ستارگانی که در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان بیگانه ستاره شده‌اند، گفتگو با به اصطلاح تحلیلگران و کارشناسان این شبکه‌ها که اسطوره‌های مبارزه علیه جمهوری اسلامی هستند، دهها شبکه مختص پخش سریال های فارسی یا سریال های خارجی به زبان فارسی که فرهنگ بومی ایران اسلامی را هدف گرفته اند را پیش روی خود می بیند.
شوی رسانه ای شبکه های ماهواره ای بیگانه فارسی زبان در تبلیغ دانشگاهها و کالج های کم کیفیت و بعضا بی کیفیت که در کشورهای همجوار ایران از دبی تا باکو قرار دارند از دیگر سناریوهایی است که این شبکه ها با جدیت دنبال می کنند. شبکه های مختلف فارسی زبان در ماهواره، منوی وسیعی برای علاقمندان ورود به دانشگاه باز می کنند. تحصیل در بهترین جزایر دنیا، در خوش آب و هواترین نقاط دنیا تحصیل کنید و ...
در این میان تحرک آموزش عالی ایران و رسانه ملی در برابر شوی رسانه ای بیگانگان در زمینه آموزش عالی موضوعی قابل بررسی به نظر می آید.
موضع رئیس سازمان صدا و سیما در قبال تلاطم شبکه های ماهواره ای بخصوص فارسی زبان ها این است که فعالیت های رسانه ملی باید به اندازه ای کشش ایجاد کند تا ایرانیانی که در خانه‌شان ماهواره دارند در ساعات پربیننده، ماهواره را خاموش کنند و برنامه های جمهوری اسلامی را ببینند. عزت الله ضرغامی این ایده را اوایل پائیز امسال در جمع ائمه جمعه سراسر کشور مطرح کرد.
رئیس سازمان صدا و سیما که عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز است اخیرا به طور رسمی اعلام کرد که 30 درصد مردم در کشور ماهواره دارند و درباره جهت گیری هایی که برای دفع اهداف شیطنت آمیز و مخرب این شبکه ها دارد نیز گفت: "مهم این است که کسی که در خانه اش ماهواره دارد در ساعات پربیننده، ماهواره را خاموش کند و برنامه های جمهوری اسلامی را ببیند."
اعتقاد ناظران رسانه ای مسائل آموزش عالی بر این است که رسانه ملی با وجود همه ظرفیت هایی که در قالب شبکه های داخلی و بین المللی خود دارد تا کنون در زمینه انعکاس و مطرح کردن ظرفیت های دانشگاهی کشور به صورت تمام قد ظاهر نشده است، کاری که تلویزیون های بیگانه فارسی زبان در زمینه انعکاس ظرفیت های دانشگاهی نه چندان با کیفیت در کشورهای همجوار ایران با شتاب پیگیری می کنند.
به گفته وزیر علوم، تحقیقات و فناوری 200 هزار صندلی خالی در مقطع کارشناسی در آموزش عالی کشور وجود دارد اما هنوز هم داوطلبان ایرانی برای ورود به آموزش عالی هستند که حتی در مقطع کارشناسی نیز دانشگاهها و کالج های کانادایی و آمریکایی در امارات را بیشتر از دانشگاههای غیرانتفاعی خودمان می پسندند و برای تحصیل در مقطع لیسانس که دیگر برای آموزش عالی ایران حکم آب خوردن را پیدا کرده است از کشور خارج می شوند.
البته که کیفیت دانشگاههای غیرانتفاعی کشور به اندازه کیفیت دانشگاههای دولتی و قدیمی ایران نیست اما افرادی که خروج از کشور داوطلبان آموزش عالی در دوره لیسانس را از یک طرف ناظر بر سخت بودن شرایط ورود به دانشگاههای با کیفیت و از طرف دیگر ناشی از کم کیفیت بودن صندلیهای خالی غیرانتفاعی ها می دانند، به این سئوال پاسخ دهند که آیا اکثر دانشگاههای باکو که حتی نمایندگان پارلمان ایران را نیز معترض کرده اند "با کیفیت" هستند که ایرانیان را جذب خود کرده اند!
امیر هوشنگ عباس زاده عضو هیئت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس هیئت داوران جشنواره روابط عمومی های برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که به هنگام بازنشستگی از دانشگاه علامه طباطبایی در مراسم تقدیری که برای وی برگزار شده بود از سوی اساتید دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان چهره ماندگار در تولید علم بومی در حوزه روابط عمومی نامیده شد، هم آموزش عالی و هم رسانه ملی را منفعل در زمینه تبلیغ و معرفی ظرفیت های دانشگاهی کشور می داند.
عباس زاده در گفتگو با مهر گفت: "وقتی آثار روابط عمومی ها در دومین جشنواره روابط عمومی های برتر وزارت علوم را داوری می کردیم واقعا متوجه نشدم روابط عمومی دانشگاهها دارند چه کار می کنند. خیلی ندیدم که روابط عمومی دانشگاهها در زمینه معرفی ظرفیت های دانشگاهی کشور کاری کرده باشند. یکسری کارهای معمولی، انتشاراتی و تبلیغاتی درون سازمانی انجام داده بودند و کار خاصی که بتوان گفت یک تبلیغ فراگیر و موثر در جذب مخاطب است انجام نداده بودند."
این مدرس رشته روابط عمومی درباره وضعیت معرفی ظرفیت های دانشگاهی توسط رسانه ملی نیز گفت: "صدا و سیما در هر موردی حتی درباره مسائل ملی که می تواند جذب مخاطب کند تا پول نگیرد پای کار نمی آید. ظاهرا رسانه ملی بیشتر به سمت کارهایی می رود که کسب درآمدهای ثانیه ای را به دنبال دارد. صدا و سیما به قضیه آموزش عالی نیز به اندازه ای که مخاطب دارد نمی پردازد."
وی افزود: "این همه تقاضا برای آموزش عالی در کشور وجود دارد اما موضوع ظرفیت های دانشگاهی کشور به اندازه ای که این تقاضا وجود دارد در رسانه ملی مورد توجه قرار نمی گیرد. شاید درآمدزایی از پخش برای صدا و سیما خیلی مهم است و از این رو برنامه رایگان به روی خط نمی رود. پخش برنامه برای درآمد یک آفت است. به نظر می رسد با یک دستور از بالا به عنوان مثال از سوی رئیس جمهور یا با یک ابلاغ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی باید برای صدا و سیما این الزام ایجاد شود که با دید دیگری به مسئله آموزش عالی در کشور بپردازد."
امیرهوشنگ عباس زاده در ادامه گفتگو با مهر در عین انتقاد به عملکرد سازمان صدا و سیما، نقش اول در عرضه و معرفی ظرفیت های دانشگاهی کشور را بر عهده متولیان آموزش عالی و خود دانشگاهها دانست و خاطرنشان کرد: "دانشگاهها باید با ساخت فیلم های مستند و برنامه های خبری و گزارش از امکانات، آزمایشگاهها، کتابخانه ها و کارگاههای دانشگاهها ظرفیت هایی که دارند را عرضه کنند و صدا و سیما نیز این تولیدات را به خدمت بگیرد."
حجت الاسلام سید رمضان موسوی مقدم - قائم مقام سازمان صدا و سیما در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر درباره میزان فعالیت های صورت گرفته در ارتباط با معرفی ظرفیت های دانشگاهی کشور، قبول کرد که انتقادها به رسانه ملی درباره عدم توجه کافی به اطلاع رسانی و معرفی ظرفیت های دانشگاهی کشور وارد است و عنوان کرد باید فعالیت های رسانه ملی در این حوزه وسیع شود.
صحبت های کلی این مقام ارشد سازمان صدا و سیما منجر شد تا موضوع کم کاری رسانه ملی درباره مطرح کردن ظرفیت دانشگاهی کشور را از مدیران میانی و عملیاتی این سازمان جویا شویم.
محمدعلی جابری - مدیر روابط عمومی شبکه تهران در این زمینه با "مهر" به گفتگو نشست.
محمدعلی جابری گفت: نهادهای علمی و دانشگاهی کشور خیلی تمایل به ارتباط با رسانه جهت انعکاس فعالیت خود ندارند از مکان های مختلف علمی کشور بازدیدهای فراوانی داشتیم و حتی به پارک علمی و فناوری که به شکل متمرکز در دانشگاه تهران به عنوان یک الگو در حال فعالیت است مراجعه کردیم اما اصلا با فعالیت رسانه ای آشنا نبودند لذا از آنها خواهش کردیم که یک مقدار با رسانه بیشتر ارتباط بگیرند تا بتوانیم فعالیت های آنها را به مردم عرضه کنیم تا بتوان اقبال ویژه ای توسط جامعه هدف به مجموعه دانشگاهی ایجاد کنیم.
مدیر روابط عمومی شبکه تهران افزود: در ملاقات با مسئولان پارک علم و فناوری دانشگاه تهران خواستار شدیم برای همکاری بیشتر با رسانه قول بدهند اما با وجود اینکه بیش از دو ماه از آن ملاقات می گذرد و تماس مکرر نیز با آنها داشتیم اما خیلی در این زمینه استقبالی نشده است حتی در کمیسیون پژوهش استانداری نیز خواهش کردیم که دانشگاهها مقداری فعال تر ظاهر شوند.
منبع: مهر
موضوع: تحصیل در خارج
فریده عباسی
مصوبه پولی شدن دانشگاههای
دولتی، آبان امسال، مورد توجه مجلسیان قرار گرفت و موجی از اعتراض‌ها رادر
پی داشت. به عنوان مثال در روزهای آغازین طرح موضوع در مجلس شورای اسلامی،
حرکت «جنبش سایبری مبارزه با پولی شدن...
بر اساس اصل 30 قانون اساسی «دولت موظف است، وسایل
آموزش و پرورش رایگان را برای همه مردم تا پایان دوره متوسطه
فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور
رایگان گسترش دهد.»
اما بند (ب) ماده 50 قانون برنامه چهارم توسعه
در سال‌های اخیر، دستاویزی شده است تا موضوع شکل‌گیری دانشگاههای پولی هر
چندگاه یکبار مورد توجه قرار گیرد. در این ماده آمده است: «برای دسترسی به
فرصت‌های برابر آموزشی و ارتقای پوشش جمعیت دانشجویی (نسبت جمعیت دانشجویی
به جمعیت 18 تا 24 سال) به 30 درصد تا پایان برنامه چهارم به دانشگاهها و
موسسات آموزش عالی اجازه داده میشود، از طریق تنوع بخشی به شیوه‌های
ارائه آموزش عالی نسبت به برگزاری دوره‌های تحصیلی از قبیل: شبانه، نوبت
دوم، از راه دور(نیمه حضوری)، آموزش‌های مجازی، دوره‌های مشترک با
دانشگاههای معتبر خارجی و دوره‌های خاص اقدام کرده و هزینه‌های مربوط را
با تائید وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت درمان و آموزش
پزشکی حسب مورد از داوطلبان اخذ و به حساب درآمد اختصاصی دانشگاهها واریز
کنند.»
پیامد تحقق این موضوع، شکل گیری گروه جدیدی از دانشجویان است که «دانشجویان پولی» نامیده می‌شوند.
عنوان
«پولی» به دانشجویانی اطلاق میشود که بدون بدون گزینش و گذشتن از سد
آزمون سراسری سازمان سنجش (کنکور) در ازای پرداخت مبلغی مشخص به
دانشگاههای دولتی راه می‌یابند.
اعتراض دانشجویان
مصوبه
پولی شدن دانشگاههای دولتی، آبان امسال، مورد توجه مجلسیان قرار گرفت و
موجی از اعتراض‌ها رادر پی داشت. به عنوان مثال در روزهای آغازین طرح موضوع
در مجلس شورای اسلامی، حرکت «جنبش سایبری مبارزه با پولی شدن دانشگاهها»
شکل گرفت.این دانشجویان در بیان اقدام اعتراض‌آمیز خود، این مصوبه را حرکتی
برای نهادینه کردن تبعیض در ساختار علمی‌کشور دانستند و اعلام کردند: «این
حرکتی است که در ذات خود با عدالت در تعارض است و متأسفانه به نام عدالت
آموزشی مطرح شده است.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «مگر غیر از
این است که با تصویب و اجرای این طرح (که خدا آن روز را نیاورد) شاهد
بازتولید طبقه ثروت و قدرت خواهیم بود و با این کار باید نگران آینده
انقلاب اسلامی‌باشیم. مگر مردم بصیر ایران اسلامی‌در انتخابات گذشته «نه»
محکمی به جریان اشرافیت و حاکمیت ثروت نگفت پس چرا با این مصوبه، حاکمیت
ثروت و سرمایه را نهادینه می‌کنید؟ لذا با امضا این طومار اعلام می‌کنیم که
مخالف این طرح ننگین و ضد عدالت و بازتولید‌کننده طبقه اشراف هستیم و از
نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دولت عدالتخواه می‌خواهیم، هرچه سریعتر تا
نسبت به جبران اشتباه خود اقدام کنند. همچنین از شورای محترم نگهبان قانون
اساسی می‌خواهیم که این مصوبه ضد عدالت که برخلاف قانون اساسی است را تایید
نکرده و از اجرایی شدن این طرح جلوگیری کنند.»
اگرچه شورای نگهبان
قانون اساسی در بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی‌درباره لایحه برنامه پنجم،
مصوبه پذیرش دانشجوی پولی در دانشگاههای دولتی بدون آزمون را خلاف اصل 85
قانون اساسی تشخیص داد و مصوبه مذکور برای اصلاح و رفع اشکال به مجلس
بازگشت داده شد، ولی ایده پولی شدن دانشگاهها هر از چند گاه مطرح میشود و
با وجود اعتراض‌های گسترده، طرح دوباره آن و پیگیری برای تصویب آن دور از
انتظار نیست.
دلایل طرح
محمدرضا خباز، نماینده
کاشمر به عنوان پیشنهاددهنده این بحث در مجلس شورای اسلامی درباره مصوبه
پولی کردن دانشگاهها، میگوید: «این کار، راه رفتن روی تیغ دولبه است. اگر
قانون به درستی و طبق هدف قانون‌گذار پیش رود به‌نفع مردم است؛ اما اگر
خلاف آن اجرا شود، مزیتی برای مردم نخواهد داشت.»
عضو کمیسیون
اقتصادی مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: «ما در قانون به دانشگاهها اعلام
کردیم، نباید ظرفیت خود را کم کنند. به عنوان مثال، اگر دانشگاه تهران،
سالانه 5 هزار دانشجو جذب می‌کند در سال آینده باید همان میزان را با ضریب
تصاعدی جذب کند. اما این دانشگاهها باید امکانات خارج از وظیفه را در
اختیار دانشجویان بگذارند و هزینه آن را دریافت کنند.»
خباز معتقد
است: «آنچه امروز در کشور اتفاق می‌افتد، این است که افرادی از وضع مالی
خوبی برخوردارند و در داخل کشور امکان پذیرش در دانشگاه را پیدا نمی‌کنند و
راهی خارج از کشور می‌شوند و برخی از آنان پس از یک سال تحصیل با انواع
آلودگی و بیماری‌های هولناک و واگیردار به کشور بازمی‌گردند.»
نماینده
کاشمر در مجلس شورای اسلامی، میگوید: «قانون‌گذار برای آنکه دوباره کاری
نشود، این امکان را برای آن دسته افرادی که از امکانات مالی خوبی
برخوردارند، ایجاد می‌کند تا دانشگاهها مازاد ظرفیت خود را با دانشجویانی
که هزینه تحصیل شان را پرداخت می‌کنند، تکمیل کند.»
او میگوید: «در
این مسیر، همه هزینه‌های استاد و دانشگاه از دانشجو اخذ میشود و چیزی از
بیت‌المال برای دانشجویان پولی هزینه نمی‌شود. اگر طبق این شیوه کار انجام
شود، مفید خواهد بود، اما اگر دانشگاهها زیرآبی بروند و طمع کنند و قانون
را درست اجرا نکنند، این مصوبه نتیجه مطلوبی نخواهد داشت و به افراد کم‌پول
و مستعد ظلم میشود؛ چون امکان و عرصه تحصیل برای آنان فراهم نمی‌شود.»
مصداق بی‌عدالتی
دکتر
صادق واعظ‌زاده، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تبعیض‌آمیز
بودن طرح پذیرش دانشجویان پولی در دانشگاههای دولتی، معتقد است: «این طرح،
موجب از بین رفتن فرصت‌های برابر آموزشی برای عموم جوانان میشود که خود
از مصادیق بی‌عدالتی در جامعه خواهد بود.»
او درباره پیامدهای پذیرش
دانشجویان پولی در دانشگاههای دولتی ـ که اخیراً در جریان بررسی برنامه
پنجم توسعه مورد حمایت دولت و تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار
گرفته است ـ میگوید: «پذیرش دانشجویان شهریه‌ای در دانشگاههای دولتی،
موضوعی است که سابقه دارد و در برنامه چهارم توسعه هم وجود داشت و در برخی
دانشگاهها اجرا شد و مشکلاتی ایجاد کرد. بنابراین، شایسته بود که قبل از
طرح رسمی آن، یک ارزیابی عملکردی از این برنامه در چند سال گذشته انجام
می‌شد.»
این استاد دانشگاه با یادآوری سابقه اجرای این طرح در
سال‌های 1383 و 1384، میگوید: «نتایج تجربی اجرای این طرح نشان می‌دهد،
دوره‌هایی که درآن، دو قشر دانشجو (پولی و دولتی) از نظر علمی تحت یک
برنامه و در یک محیط کنار هم قرار می‌گیرند، پیامدهای نامطلوبی دارد،
شایسته است که مسئولان آموزش عالی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از این
تجربه استفاده کنند و نتایج آن را منتشر کنند.»
این عضو شورای عالی
انقلاب فرهنگی، تاکید کرد: «از مشکلات اجرای طرح پذیرش دانشجوی شهریه‌ای در
دانشگاههای دولتی، کاهش کیفیت آموزش عالی در دانشگاههای بزرگ است. در
حالی که اکنون با وجود 4میلیون دانشجو در کشور که به لحاظ کمی رشد زیادی
داشته است، باید بیشتر به دنبال افزایش کیفیت در آموزش عالی باشیم.»
تأمین منابع مالی
دکتر
واعظ‌زاده می‌افزاید: «یکی از مشکلات چنین طرح‌هایی برای استادان
دانشگاهها سردرگمی و در نهایت افت اجباری سطح تدریس در کلاس درس است. آیا
سطح کلاس را باید با سطح علمی دانشجویانی که در یک رقابت سنگین علمی و
با استعداد و اندوخته علمی زیاد وارد دانشگاه می‌شوند، تنظیم کرد یا با
سطح علمی معمولاً متفاوتی که دانشجویان بهره‌مند از این طرح دارند. در هر
حالت به یادگیری یک گروه یا هر دو گروه یادشده صدمه وارد میشود.»
او
با اشاره به وجود دانشگاههای متعدد غیر انتفاعی در شهرهای مختلف، کشور
میگوید: «من با اصل وجود دانشگاههای غیرانتفاعی مخالفتی ندارم؛ مشکل در
تلفیق این دو با هم است.»
دکتر واعظ‌زاده، یکی دیگر از مشکلات مهم
این طرح را تبعیض می‌داند و می‌افزاید: «سال 1384 در اعتراض به پذیرش
دانشجویان پولی در قالب طرح دوره‌های مشترک روی بحث تبعیض این طرح، تأکید
شد. چنین طرحی در عمل به منزله از بین بردن فرصت‌های برابر آموزشی برای
ادامه تحصیل و ورود به دانشگاه‌هاست که از مصادیق بی‌عدالتی است و آثار آن
بر روح حساس جوانان ما تأثیرگذار خواهد بود که خود مشکلات دیگری را بهبار
میآورد.»
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در پاسخ به توجیه تامین
مالی دانشگاهها از طریق چنین طرح‌هایی، میگوید: «دولت، درآمد لازم برای
مؤسسات خود را باید از جای دیگری تأمین کند. در حالی که تأمین درآمد دولت
از صنعت در سیاستهای کلی نظام نفی شدهاست، چگونه به دانشگاه به عنوان محل
درآمد، نگاه می‌کنند. با مدیریت درست بر منابع کشور می‌توانیم منابع مالی
مورد نیاز دانشگاه‌هایمان را تأمین کنیم. البته اگر در دانشگاه از
پژوهشهای کاربردی که نیازهای اساسیتری را هم رفع می‌کند، درآمدزایی شود،
مانعی ندارد و خوب هم هست، اما کسب درآمد با اختلال در امر آموزش مناسب
نیست. دولت، مطابق قانون بخشی از منابع حاصل از اجرای قانون هدفمندی
یارانهها را به بودجه خود اختصاص می‌دهد. بنده پیشنهاد میکنم، دولت
بهجای موافقت با طرح دانشجویان شهریه‌ای، فقط چند درصد از این منابع را در
اختیار دانشگاههای کشور قرار دهد.»
دسترسی آسانتر
به
باور جعفر توفیقی، وزیر اسبق علوم و استاد دانشگاه، مصوبه پولی شدن
دانشگاهها در قانون برنامه سوم و چهارم آمده بود و هدف آن، افزایش ظرفیت
آموزش و دسترسی آسانتر به آموزش عالی بوده است.
این استاد دانشگاه
با بیان اینکه در برنامه سوم و چهارم توسعه، برای اجرای این طرح، شرط
گذاشته شده بود، میگوید: «در آن برنامه‌ها قرار بود که در کنار برنامه،
سازمان مدیریت و برنامه و بودجه و دانشگاهها، براساس سرانه دانشجویان، طرح
را اجرا کنند.»
او در توضیح بیشتر، میگوید: «دولت ظرفیت
دانشگاهها را تعیین می‌کند و اعتبار می‌پردازد، پس مهمترین نکته در پذیرش
دانشجوی مازاد بر ظرفیت این است که تا ظرفیت دانشگاهها معلوم نشود،
نمی‌توان دانشجوی مازاد بر ظرفیت گرفت.»
توفیقی تصریح می‌کند: «چون
دانشگاهها با کمبود منابع مالی مواجه هستند، اگر ظرفیت خود را معین نکنند
در نتیجه ظرفیت پذیرش‌های دولتی را کاهش می‌دهند و در ازای آن دانشجوی پولی
می‌گیرند، این پیش بینی در برنامه چهارم شده بود و برای جلوگیری از این
اتفاق در بودجه‌های سنواتی، دولت باید معین می‌کرد که هزینه سرانه هر
دانشجو چقدر است و هر دانشگاه چقدر می‌تواند ظرفیت داشته باشد.»
وزیر اسبق علوم با انتقاد از نامشخص بودن شرایط این مصوبه، میگوید: «اما
اکنون متأسفانه معلوم نیست که مرز بین ظرفیت دانشجویان معمولی و دانشجویان
مازاد (پولی) چقدر است و اگر این مرز مشخص نشود، همچون سال‌های پیش که به
صورت موردی اجرا شد، دانشگاهها به سمت کاهش ظرفیت دولتی و افزایش ظرفیت
دانشجویان پولی خواهند رفت.»
توفیقی می‌افزاید: «در زمان اجرای
برنامه سوم و چهارم توسعه، بنا بود که با اجرای این مصوبه به علت ظرفیت
محدود کلاس‌های دانشگاهی، کلاس‌های درس جدا تشکیل شود؛ هرچند با توجه به
محدودیتی که در دانشگاهها وجود دارد، این امکان نیست و کلاس‌ها ادغام
خواهد شد و در نتیجه استاندارد آموزش کاهش پیدا می‌یابد.»
راهکار نامناسب
گزارشی که توسط شورای هماهنگی کشوری مبارزه با پولی شدن دانشگاههای دولتی
شش سال پیش برای نمایندگان مجلس آماده شده بود، اخیرا با توجه به تکرار
این موضوع در دولت و مجلس بدون تغییر منتشر شده است. در بخشی از این گزارش
آمده است: «نیاز‌ها و مشکلاتی که در ذیل جمع بندی شده‌اند، دلایلی هستند که
بر مبنای آنها طرح‌هایی از قبیل پذیرش دانشجویان پولی از سوی مسئولان
ارائه میشود:
الف) کمبود بودجه و اعتبارات دانشگاهها از یک طرف و افزایش هزینه‌ها از طرف دیگر.
ب) نیاز به گسترش پوشش آموزش عالی و افزایش پذیرش دانشجو و در مقابل ظرفیت محدود دانشگاهها و کمبود اعتبارات.
ج ) تحصیل دانشجویان در کشورهای خارجی و در نتیجه خروج ارز از کشور به دلیل هزینه تحصیلات آنها.
د) مشکلات فرهنگی دانشجویان ایرانی خارج از کشور
ه) افزایش ارتباط علمی بین‌المللی و افزایش اعتبار دانشگاههای داخلی در جهان.
و) ضرورت کاهش معضل فرار مغزها و کمبود نیروی انسانی متخصص.
ز) توقع بی‌جای طبقه ثروتمند اجتماع برای برخورداری از موقعیتهای اجتماعی مانند مدارک تحصیلی به وسیله پول.
ح) مناسب نبودن ملاک کنکور برای ارزیابی علمی افراد.
گاه
در صحبتهای مسئولان شنیده میشود که برای جبران کسری بودجه دانشگاهها
چاره‌ای جز پذیرش دانشجویان پولی نیست. این موضوع واقعیت دارد و با ادامه
روند کنونی این مبلغ در سال‌های آینده به شدت افزایش می‌یابد، شاید اکنون
پذیرش چند صد دانشجوی پولی، بخشی از مشکلات مالی دانشگاه را رفع کند. اما
چنان که مسئولان اعلام می‌کنند، در سال‌های آینده دانشگاهها مجبور خواهند
شد، چند هزار دانشجوی پولی را فقط در مقطع کارشناسی بپذیرند. موضوع قابل
توجه آن است که ظرفیت مازاد آموزشی دانشگاه تا چه زمانی جوابگوی این توسعه
لجام گسیخته خواهد بود؟
سیاست «درآمدزایی» برای دانشگاه، سیاست
مناسبی است. اما سؤال اینجاست که این درآمدزایی از چه طریقی باید انجام
شود؟ متأسفانه همان گونه که در کشور، فروش نفت و سایر منابع طبیعی
اصلی‌ترین راه تأمین درآمد است، دانشگاه نیز به آسانترین روش یعنی فروش
خدمات آموزشی روی آورده است که در بلند مدت، موجب استهلاک امکانات و
توانمندی‌های بالقوه موجود میشود. شاید این امر ناشی از نوع نگرش حاکم به
آموزش عالی در کشور باشد.
نکته دیگر اینکه آیا وقتی مدعی توسعه
آموزش عالی هستیم، باز می‌توانیم از زیر بار تأمین بودجه دانشگاههای دولتی
شانه خالی کنیم؟ متأسفانه مشاهده میشود گاه تا 30درصد بودجه جاری مصوب
دانشگاه پرداخت نمی‌شود. به بیان دیگر، بودجه دانشگاه غیرتکلیفی خوانده
میشود و دولت ملزم به پرداخت همه آن نیست. در حالی که این بودجه مصوب نیز
برای توسعه مبتنی بر دانایی، بسیار ناچیز است. کل بودجه تحقیقاتی کشور در
حال حاضر، درصد بسیار کمی از تولید ناخالص داخلی و حتی کمتر از برخی
کشورهای عربی است. یعنی از طرفی تاکید بر توسعه کمی و کیفی دانشگاه و از
طرف دیگر کمبود اعتبارات آن، مسئولان دانشگاهها را بر آن می‌دارد که از
سریعترین و ساده‌ترین راه ممکن (نظیر فروش خدمات آموزشی) کسری بودجه خود
را تامین کنند که این موضوع در طولانی مدت آثار منفی بر دیگر بخش‌های جامعه
خواهد داشت. ذکر این نکته ضروری است که دانشگاههای ایران در روند کنونی
مرحله رشد خود را طی می‌کنند و تا رسیدن به بلوغ و درآمدزایی، دولت و مجلس
باید حمایت‌های همه جانبه مادی و معنوی را از دانشگاهها دریغ نکند.
منبع: عصر فردا
موضوع: متفرقه